ปลาคิสึ (Kisu) ปลาทรายญี่ปุ่น "สายเทมปุระห้ามพลาด!"

ปลาคิสึ (Kisu) หรือ ปลาทรายญี่ปุ่น (Japanese whiting) เป็นปลาทะเลขนาดเล็กที่อร่อย เนื้ออ่อน รสชาติหวาน มีถิ่นกำเนิดในน่านน้ำชายฝั่งของเอเชียตะวันออก ปลารูปร่างเพรียวสีเงินมีหลังสีน้ำตาลอ่อนหรืออมเขียวนี้ มีชื่อเรียกทางวิทยาศาสตร์ว่า ‘Sillago japonica’ เป็นที่นิยมมากในอาหารประเภททอดอย่าง เทมปุระ และเป็นส่วนประกอบหลักในอาหารญี่ปุ่นได้อีกหลากหลายเมนู


ชื่อภาษาญี่ปุ่นสำหรับปลาคิสึ หรือ ปลาทรายญี่ปุ่น คือ キス (Kisu) หรืออักษรคันจิ 鱚 (Kisu)

ลักษณะรูปร่าง
โดยทั่วไปแล้วปลาคิสึจะมีลำตัวยาวประมาณ 20-25 ซม. ทำให้เป็นหนึ่งในปลาสายพันธุ์ขนาดเล็ก ลำตัวเรียวและเป็นแนวยาว ด้านหลังมีสีน้ำตาลอ่อนหรืออมเขียว และด้านข้างท้องเป็นสีเงิน ปลาคิสึมีปากเล็กและกรามล่างที่ยื่นออกมา ซึ่งเหมาะสำหรับกินสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น หนอนและสัตว์จำพวกครัสเตเชียนขนาดเล็ก


ถิ่นที่อยู่อาศัย
ปลาคิสึเจริญเติบโตได้ดีในสภาพแวดล้อมชายฝั่งที่เป็นทรายหรือโคลน เช่น อ่าวน้ำตื้นและปากแม่น้ำ มีตั้งแต่น่านน้ำชายฝั่งของญี่ปุ่น เกาหลี และจีน เป็นสายพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในก้นทะเล สามารถพบปลาคิสึได้ในระดับความลึกตั้งแต่น้ำตื้นไปจนถึงประมาณ 100 เมตร

ปลาคิสึเป็นสัตว์กินเนื้อ โดยหลักแล้วมักจะกินสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังบนหน้าดิน เช่น หนอน สัตว์จำพวกครัสเตเชียนขนาดเล็ก และหอย จะใช้ปากเล็ก ๆ และขากรรไกรล่างที่ยื่นออกมาเพื่อหาเหยื่อใต้ก้นทะเลที่เป็นทรายหรือโคลนเพื่อหาเหยื่อ

 การใช้ประกอบอาหาร
ปลาคิสึเป็นปลาเนื้ออ่อน รสชาติหวาน ทำให้ปลาคิสึนี้เหมาะสำหรับอาหารญี่ปุ่นหลากหลายชนิด โดยทั่วไปจะนำไปทำเป็นเทมปุระโดยนำปลามาชุบแป้งบางๆ แล้วทอดจนกรอบ ปลาคิสึ ยังสามารถเสิร์ฟแบบย่างไฟอ่อนๆหรือแบบซูชิและซาซิมิ เพื่อชูรสชาติตามธรรมชาติ นอกจากนี้ ปลายังสามารถเคี่ยวในน้ำซุปที่ทำจากซอสถั่วเหลืองหรือที่เรียกว่า nitsuke ซึ่งช่วยเพิ่มรสชาติให้มีความกลมกล่อมยิ่งขึ้นได้อีกด้วย

ปลาคิสึเป็นปลาที่มีคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งอุดมไปด้วยโปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุ เป็นแหล่งที่ดีของกรดไขมันโอเมก้า 3 ซึ่งจำเป็นต่อการรักษาสุขภาพหัวใจที่ดี ลดการอักเสบ และส่งเสริมการทำงานของสมอง

นอกจากการใช้ทำอาหารแล้ว คิสึยังใช้ในยาแผนโบราณในญี่ปุ่นอีกด้วย เชื่อกันว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย เช่น ลดการอักเสบ ช่วยในการย่อยอาหาร และเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย


ช่วงที่อร่อยที่สุด
ฤดูกาลที่ดีที่สุดในการรับประทานปลาคิสึโดยทั่วไปคือช่วงปลายฤดูใบไม้ผลิถึงต้นฤดูร้อน ประมาณเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน ในช่วงเวลานี้ ปลากำลังอยู่ในช่วงอิ่มตัว โดยกินอาหารจากแหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์และมีขนาดรูปร่างที่ใหญ่กว่าทั่วไป เนื้อของปลาคิสึถือว่ามีความนุ่มและมีรสชาติดีที่สุดในช่วงเดือนนี้



โดยรวมแล้ว ปลาคิสึ หรือ ปลาทรายญี่ปุ่น เป็นปลาทะเลขนาดเล็กจากน่านน้ำชายฝั่งของเอเชียตะวันออก มีรสชาติที่หวาน เนื้ออ่อนนุ่ม เป็นที่นิยมสำหรับนำไปทอดเป็นเทมปุระ หรือประเภทซูชิและซาชิมิก็อร่อยไม่แพ้กัน พฤษภาคมถึงมิถุนายน ในช่วงเวลานี้เป็นช่วงที่ดีที่สุดที่ควรจะลิ้มรสชาติของปลาคิสึ